Bom ba càng là tên gọi một loại vũ khí chống tăng cầm tay do Nhật Bản phát minh và từng được bộ đội Việt Nam sử dụng trong kháng chiến chống Pháp.
Bom ba càng là một thứ vũ khí chống tăng cảm tử, được quân Nhật ý tưởng và sử dụng trên khắp mặt trận Thái Bình Dương. Tên gốc của nó là mìn Shitotsubakurai .Bom ba càng được phong cách thiết kế với kíp kích nổ bằng va chạm, về nguyên tắc nó là đầu đạn lõm. Nó không có gì phức tạp trong việc sản xuất nên tương thích với lối đánh du kích thời gian đó. Bom có dạng hình phễu, miệng phễu có đường kính 22 cm, nhồi bằng thuốc nổ hoặc thuốc bom ( 7 – 10 kg ), có vành gang gắn ba càng sắt dài 12 cm / càng ; đáy phễu là bộ phận gây nổ, gồm : hạt nổ, kim hỏa và chốt hãm bảo đảm an toàn. Khoảng lõm ở đáy hình côn khi nổ sẽ khiến cho sức nổ hướng vào lớp thép xe tăng .
Bom được lắp vào một cây gậy gỗ dài khoảng 1,2m. Người ta phải lắp 3 điểm chạm (3 kíp) để đề phòng có cái kíp nào “xịt” vì không có nhiều cơ hội cho chiến sĩ cảm tử tiếp cận với xe tăng. Theo lý thuyết, bom ba càng có khả năng xuyên thủng lớp thép dày khoảng 150mm ở góc chạm 90 độ.
Bạn đang đọc: Bom ba càng – Wikipedia tiếng Việt
Sau khi Nhật đầu hàng và Việt Minh giành được chính quyền sở tại, có thu được 1 số ít bom ba càng của người Nhật. Theo số liệu không vừa đủ của Trung đoàn 102 ( Trung đoàn Thủ đô ) thì có 93 cây bom ba càng được sản xuất trong khoảng chừng thời hạn từ tháng 3/1946 đến tháng 12/1946 do công binh xưởng của Liên khu 10 ( Bộ Tư lệnh Thủ đô giờ đây ) sản xuất tại khu vực Gia Lâm và một điểm dưới HĐ Hà Đông. Tất cả số bom ba càng được phát cho Vệ quốc đoàn để dùng trong trận Thành Phố Hà Nội. Vì bộ đội Việt Minh khi đó không có súng chống tăng nên bom ba càng là vũ khí chống tăng quan trọng nhất khi đó .
Hình minh họa cách sử dụng bom ba càngÐánh bom ba càng phải là những chiến sỹ mưu trí, quả cảm, sẵn sàng chuẩn bị quyết tử để triển khai xong trách nhiệm. Nhưng với mục tiêu diệt được xe cơ giới địch, mà tổn thất thấp nhất về sinh mạng thì cần phải giữ được yếu tố bí hiểm giật mình. Khi xuất kích, tiếp cận tiềm năng, chiến sỹ phải được sự yểm trợ tối đa của hỏa lực từ đồng đội nhằm mục đích khống chế, vô hiệu hóa hỏa lực trên xe cơ giới và lực lượng bộ binh địch đi cùng. Khi đánh bom động tác phải dứt khoát, tay trái hoặc tay phải nắm ( nâng ) nơi tiếp giáp đuôi bom và gậy, tay còn lại nắm chắc 2/3 của gậy, mặt bom chếch 45 độ về phía trước, cách tiềm năng 2 – 3 m hạ bom ngang tầm vai hai tay lao bom vào vị trí đã chọn, phải bảo vệ ba càng bom cùng lúc chạm trên mặt phẳng của tiềm năng ( xe tăng, xe bọc thép bánh hơi. Nên chọn nơi thành bên hông xe, dưới tháp pháo, với xe bán tải thì chọn nơi thành xe phía giáp cửa lên xuống, sát buồng lái trên nơi gắn thùng nguyên vật liệu để tạo ra hiệu suất cao công phá tối đa. Bom nổ gây áp lực đè nén cháy nổ rất lớn ( nguyên vật liệu và đạn trên xe cùng bị kích nổ ), sức ép một phần dội ngược lại phía sau hất người đánh bom văng mạnh về sau, tổ cứu hộ cứu nạn phải sẵn sàng chuẩn bị ngay lập tức xông ra dìu chiến sỹ đánh bom vào nơi bảo đảm an toàn .
Tác phẩm điêu khắc lấy cảm hứng từ những chiến sỹ cảm tử quân tại Bảo tàng Mỹ thuật
Chiến sĩ quyết tử Nguyễn Văn Thiềng (anh Trần Thành) đang ôm trong tay một quả bom ba càng đón đánh xe tăng Pháp ở Hà Nội năm 1946
Xem thêm: Cách chơi tài xỉu ku casino
Thông thường người chiến sỹ sẽ rất dễ quyết tử khi tìm cách tiếp cận xe tăng địch, khi đánh trúng đích thì cũng dễ quyết tử vì bị sức ép từ bom nổ và hơi nóng táp vào người, nhưng cũng có những trường hợp khan hiếm đánh được nhiều lần. Trong một số ít tổng kết có nói đến 1 số ít chiến sỹ đánh cháy vài xe tăng, xe thiết giáp bằng bom ba càng mà vẫn còn sống, nhưng không thấy thông dụng kinh nghiệm tay nghề .Thời đó bom ba càng đánh được xe tăng vì đa phần Pháp đưa sang Nước Ta xe tăng hạng nhẹ trong Chiến tranh quốc tế thứ hai, cũng vì Vệ Quốc Đoàn trang bị thô sơ, đa phần là súng trường cổ lỗ sĩ, không có súng chống tăng nên quân Pháp coi thường, cho rằng phía Nước Ta không hề phá được xe tăng của họ. Nếu gặp xe tăng hạng nặng thì bom ba càng khó mà phá được giáp trước mà phải tìm cách đánh vào hông hoặc phía sau xe .Trong trận Thành Phố Hà Nội 1946, chừng 10 tổ cảm tử quân được xây dựng, với tổng số chừng 100 đội viên. Họ được gọi là ” quyết tử quân “. Khác với hầu hết chiến sỹ tham gia chỉ được gọi là Vệ quốc quân hoặc tự vệ TP. Hà Nội, họ thường mặc áo trấn thủ, đeo khăn đỏ, cầm bom ba càng, có khi được tổ chức triển khai truy điệu sống trước khi xung trận. Trong số 93 cây bom ba càng có trong trang bị, bộ đội Nước Ta đã sử dụng 47 cây và có 35 chiến sỹ cảm tử đã quyết tử khi đánh bom ( tới năm năm trước, có 27 liệt sỹ đã xác lập được rõ ràng tên tuổi, quê quán ) .
Chiến sỹ cảm tử nổi tiếng nhất là chiến sĩ Nguyễn Văn Thiềng (bí danh Trần Thành), chính là chiến sĩ quyết tử trong bức ảnh lịch sử năm 1946. Anh sinh năm 1927, tham gia cách mạng từ năm 1944, là đoàn viên Thanh niên cứu quốc Hoàng Diệu, trung đội trưởng trung đội bảo vệ Bộ Tổng tham mưu (nay là số nhà 18, phố Nguyễn Du, Hà Nội). Ngày 23/12/1946, anh Trần Thành đã dùng bom ba càng đánh hỏng được một xe tăng địch ở ngã tư Bà Triệu – Trần Quốc Toản, giết cả kíp lái Pháp trong xe. Chiều hôm đó, quân Pháp lại tấn công, anh Trần Thành lại một lần nữa ôm bom ba càng lao vào xe tăng địch nhưng bom bị xịt, không phát nổ, lính bộ binh Pháp đi theo sau chiếc tăng dùng súng bắn liên tiếp khiến anh Trần Thành hy sinh. Nghệ sỹ Nguyễn Bá Khoản đã chụp được bức ảnh ghi lại khoảnh khắc lịch sử trước khi Trần Thành ôm bom ba càng lao lên và hy sinh. Bức ảnh đã trở thành biểu tượng của tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” trong kháng chiến chống Pháp.
Theo thông tư trực tiếp từ quản trị Hồ Chí Minh gửi từ căn cứ địa Việt Bắc xuống, bộ đội Việt Minh cấm được dùng bom ba càng một cách bừa bãi để tránh tổn thất quân số nên bom ba càng chỉ được sử dụng trong trường hợp bất khả kháng. Đến năm 1947, Giáo sư Trần Đại Nghĩa đã phong cách thiết kế thành công xuất sắc và cho sinh ra súng Bazooka ( Ba-dô-ca ) Nước Ta theo mẫu Bazooka do Hoa Kỳ sản xuất trong Thế chiến 2. Từ sau năm 1948, bom ba càng không còn được sử dụng nữa .Hiện Bảo tàng Lịch sử quân sự chiến lược Nước Ta vẫn lưu giữ một cây bom ba càng, có lẽ rằng là cây duy nhất còn sót lại trong số 93 cây được trang bị trong trận đánh TP.HN 1946. Cây này được tìm thấy trong quy trình người dân đào đất xây nhà trên phố Hàng Bông năm 1983 .
