Lịch sử lâu đời
của Taiko
Trống Nhật Bản Taiko ( 太鼓 ) được cho là Open từ thời kỳ Jomon như một phương tiện đi lại để truyền đạt thông tin. Mặc dù có sự độc lạ so với hình dáng hiện tại, chiếc trống được làm bằng đất sét bọc da đã được tìm thấy từ tàn tích và trong những ngôi mộ cổ có niên đại từ thời kỳ này .Vào thời Trung cổ, do sự tăng trưởng của liên hoan trình diễn “ Dengaku – 田楽 ”, việc sử dụng trống để đệm nhạc cũng trở nên phổ cập hơn. Trong thời Chiến quốc, những tiếng trống can đảm và mạnh mẽ, hào hùng còn được sử dụng để chỉ huy và giúp tăng nhuệ khí cho binh lính, dẫn đến sự sinh ra của “ Jindaiko – 陣太鼓 ”, tức trống quân đội .
Taiko trong nghệ thuật Nhã nhạc Gagaku
Đến thời kỳ Edo, ngoài việc dùng trống để đệm cho các sự kiện và lễ hội, những người yêu thích Taiko đã tụ tập để cùng biểu diễn, từ đó xuất hiện các cuộc thi về nghệ thuật và kỹ năng đánh trống.
Sau Thế chiến II ( 1945 ), nhiều nhóm Taiko nghiệp dư mở màn tăng trưởng và lan rộng. Vào năm 1951, Daihachi Oguchi, người sáng lập nhóm Osuwa Daiko, đã phát minh sáng tạo nên “ Kumi Daiko – 組太鼓 “, một hình thức màn biểu diễn độc lập, không còn gắn với liên hoan hay nghi lễ tôn giáo và có sự tích hợp của nhiều loại trống Taiko khác nhau. Sự Open của những nhóm Taiko chuyên nghiệp đã liên tục thừa kế và truyền bá nét văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử của Nhật Bản ra toàn quốc tế .Giai đoạn từ những năm 1970 đến 1990 ở Nhật Bản được xem như thời kỳ Phục hưng của trống Taiko. Hoạt động của Osuwa Daiko và những nhóm trống khác vào những năm 1960, đặc biệt quan trọng là buổi màn biểu diễn Taiko tại Thế vận hội Tokyo năm 1964 đã tạo nên sự bùng nổ yêu dấu với trống trong nhiều thập kỷ tiếp theo .Ngày nay, Taiko Open khắp nơi như trong liên hoan, những vở kịch Kabuki, kịch Noh và cả những màn trình diễn độc lập Kumi Daiko trên sân khấu .
Phân loại Taiko
Taiko nhìn chung có thể chia làm ba loại chính:
Nagado Daiko, Shime Daiko và Okedo Daiko.
Nagado Daiko (長胴太鼓)
Trong ba loại trống kể trên, Nagado Daiko được biết đến thoáng đãng nhất khi tiếp tục Open trong những liên hoan và nghi lễ tại đền chùa. Tên gọi của trống xuất phát từ việc nó có phần thân dài hơn so với đường kính mặt trống. Ngoài ra, Nagado Daiko còn có tên gọi khác là “ Miya Daiko – 宮太鼓 ” vì thường được chơi ở những đền thờ ( “ Miya – 宮 ” nghĩa là đền thờ ) .Thân trống được làm bằng gỗ cứng và chắc như gỗ keyaki ( một loại cây thuộc họ cây du ), hình dạng khá giống một thùng rượu. Khúc gỗ được khoét rỗng, phơi khô từ 3 đến 5 năm, sau đó căng lớp da bò lên trên và cố định và thắt chặt bằng đinh tán .Đặc điểm của Nagado Daiko là âm thanh được cộng hưởng trong phần thân rỗng, vang rất xa. Vào thời Edo, nó được sử dụng như một chiếc trống để thông tin thời hạn từ thành tháp hoặc được chơi trong những buổi đấu vật Sumo hay kịch Kabuki .Trong những loại trống lúc bấy giờ, Nagado Daiko được sử dụng khi cần bộc lộ sự can đảm và mạnh mẽ, hào hùng .
Nagado Daiko
Shime Daiko (締め太鼓)
Shime Daiko là một loại trống nhỏ hơn và có âm vực cao hơn so với Nagado Daiko. Điều này một phần là do kích thước của nó, phần là do phương pháp chế tác khác nhau. Hai mặt của trống đều là da bò, được bọc qua một vòng kim loại sau đó xâu lại với nhau bằng dây. Âm thanh của trống cao và nhẹ hơn Nagado Daiko, thường xuất hiện trong Nagauta (loại nhạc truyền thống chơi bằng đàn Shamisen trong kịch Kabuki) hay kịch Noh.
Xem thêm: Tìm hiểu về cách chơi Mậu binh
Shime Daiko
Okedo Daiko (桶胴太鼓)
Khác với Nagado Daiko, thân trống được làm bằng cách ghép những tấm gỗ dài lại với nhau. Loại gỗ thường được sử dụng là gỗ cây tuyết tùng ( sugi ) .Nó có phong cách thiết kế dây tựa như như Shime Daiko nhưng lớn hơn và khá nhẹ nên thường được đeo lên vai. Điều này được cho phép tay trống tự do chuyển dời, vừa nhảy múa vừa chơi trống .
Okedo DaikoBên cạnh đó còn nhiều loại trống khác, trong đó có những Taiko với đường kính lên tới gần 2 m được gọi là “ Odaiko – 大太鼓 ”, không riêng gì dùng trong trình diễn mà còn được đặt tại những đền thờ như một vật tọa lạc rất linh .Okedo Daiko
Odaiko
Điệu múa Shishi Odori (điệu múa của loài nai)
tại lễ hội Kitakami Michinoku Geino Matsuri, tỉnh Iwate
Taiko trong văn hóa
truyền thống của
người Nhật
Trong nhã nhạc Gagaku có hai loại Taiko được sử dụng, một cho dàn nhạc hòa tấu và một cho khiêu vũ. Taiko được đặt trước sân khấu, và cứ mỗi khi kết thúc một phân đoạn của buổi diễn, trống Taiko sẽ được gõ một nhịp. Còn ở mô hình thẩm mỹ và nghệ thuật Kabuki và Kyogen, Taiko được sử dụng để tạo nên những hiệu ứng âm thanh cho vở kịch. Âm thanh tạo ra bởi những chiếc dùi trống thon dài nghe như tiếng hạt mưa rớt trên mái nhà, hay tiếng “ ton, ton ” nhẹ nhàng của những bông tuyết phát ra từ đầu dùi trống được bọc vải. Thậm chí, nó cũng dùng để diễn đạt những âm thanh trừu tượng như âm thanh khi một hồn ma Open …Bên cạnh đó, nếu bạn đã biết tới “ Matsuri Bayashi – 祭囃子 ” – loại nhạc đệm được chơi trong những tiệc tùng Nhật Bản thì cùng với sáo “ Shinobue – 篠笛 ” và nhạc cụ “ Sho – 笙 ”, Taiko là một phần không hề thiếu để tạo nên âm thanh đặc trưng của tiệc tùng. Tại đây, những nhạc công khoác lên mình phục trang truyền thống cuội nguồn như áo khoác Happi hay Hanten, đánh trống Nagado Daiko hoặc đeo Okedo Daiko đi diễu hành, hòa chung với đó là những điệu múa vui nhộn, thích mắt .
Trống Taiko trong điệu múa Bon Odori tại lễ Obon
Taiko trong xã hội
hiện đại
Không những hàm chứa ý nghĩa văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang độc lạ, Taiko còn mang giá trị tuyệt vời về mặt ý thức mà người dân Nhật Bản vẫn luôn cố gắng nỗ lực gìn giữ, tăng trưởng cho đến ngày thời điểm ngày hôm nay. Tính đến năm 2021, có hàng nghìn nhóm Taiko đã được xây dựng và số lượng người chơi loại nhạc cụ này cũng lên đến hàng triệu người .Ngoài những hiệp hội bảo tồn âm nhạc, số lượng những nhóm trống chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư, câu lạc bộ Taiko tại trường học cũng ngày càng tăng dần. Nhiều trường tiểu học, nhà trẻ và trường mẫu giáo cũng đưa trống Taiko vào giảng dạy, không riêng gì giúp trẻ tìm hiểu và khám phá về nhạc cụ mà trải qua đó tò mò lịch sử dân tộc và nét đẹp truyền thống lịch sử của Nhật Bản .Khi nói về quyền lợi của việc chơi trống Taiko, hoàn toàn có thể kể đến hai điểm quan trọng sau :
Sức mạnh của sự đoàn kết: Phong cách chủ đạo của Taiko là biểu diễn theo nhóm. Bằng cách kết hợp âm thanh và kết nối với đồng đội, trẻ nhỏ có thể học được cách hòa đồng và hợp tác, còn với người lớn, đó chính là tinh thần “teamwork”. Khi cả nhóm cùng tham gia biểu diễn, bản thân thứ âm nhạc họ tạo ra đã vô cùng đặc biệt. Bạn không thể làm điều đó một mình, nhưng lại hoàn toàn có thể với sự hỗ trợ từ bạn bè và đồng đội.
Giảm stress và tăng cường sức khỏe: Đánh trống với tất cả sức mạnh sẽ giúp giải tỏa căng thẳng. Không chỉ là một động tác đánh tay mà Taiko còn là một bài tập toàn thân. Phương pháp đánh trống của Nhật Bản sẽ yêu cầu sự vận động uyển chuyển của toàn bộ cơ thể, do đó hữu ích cho việc rèn luyện cơ thể của trẻ em lẫn người lớn, hỗ trợ ngăn ngừa thoái hóa cột sống và đau mỏi vai gáy.
Nhóm Drum Tao thành lập năm 1993 mang đến
làn gió hiện đại khi kết hợp trống và nhảy múa.Hiện nay, ước tính có khoảng chừng 1.000 nhóm Taiko ở Hoa Kỳ và Canada. Sự yêu quý so với nhạc cụ này đã lan rộng ra cả Châu Âu, Úc và Nam Mỹ. Không phân biệt giới tính, tuổi tác hay quốc tịch, mọi người đều thích sự đơn thuần, chân thực từ tiếng trống Taiko. Thậm chí, một số ít nhóm Taiko gồm có cả những người khiếm thính. Họ hoàn toàn có thể chơi trong một buổi hòa nhạc nhờ cảm nhận được rung động từ những người chơi khác, đó là sức mạnh kỳ diệu của Taiko .Taiko là nhịp đập trái tim của Nhật Bản, là giai điệu ngân vang trong suốt chiều dài lịch sử vẻ vang xứ Phù Tang. Giờ đây, nó đang dần trở thành một ngôn từ âm nhạc phổ quát giúp những dân tộc bản địa trên quốc tế xích lại gần nhau hơn. Taiko mang theo tiềm năng vô hạn, với trong thực tiễn rằng Kumi Daiko là phong thái được phát minh sáng tạo và tăng trưởng trong thời hạn tương đối ngắn. Truyền thống nhưng mới lạ, đó chính là những chiếc trống Taiko .
