Comencia la Comedia, 1472, 1472
Thần khúc (tiếng Ý: Divina Commedia [diˈviːna komˈmɛːdja], nghĩa đen: “Vở hài kịch của thánh thần”) là một trường ca của nhà thơ Ý thời Trung cổ Dante Alighieri (1265-1321), là một trong số những nhà thơ kiệt xuất nhất của nước Ý và thế giới. Tác phẩm được sáng tác trong thời gian Dante bị trục xuất khỏi quê hương Florence, từ khoảng năm 1308 đến 1320, một năm trước khi ông mất vào năm 1321, được chia làm ba phần: Hỏa ngục (Inferno), Luyện ngục (Purgatorio) và Thiên đường (Paradiso). Tác phẩm được xếp vào hàng những bản trường ca ưu việt của nền văn học Ý[1] và vĩ đại nhất của thế giới[2]. Sức tưởng tượng và tính ẩn dụ về hình ảnh thế giới bên kia trong thế giới quan Thiên chúa giáo là đỉnh điểm sự phát triển nhãn quan về thế giới của Nhà thờ Thiên chúa giáo Tây Âu. Tác phẩm này cũng góp phần vào sự phát triển của thổ âm vùng Tuscany, trong vở kịch được sử dụng như ngôn ngữ Ý tiêu chuẩn[3].
Ở bề ngoài, tác phẩm kể lại chuyến đi của Dante qua Hoả ngục (Inferno), Luyện ngục (Purgatorio) và Thiên đường (Paradiso);[4] nhưng ở một tầng sâu hơn, nó đại diện, một cách ngụ ngôn hoá, hành trình của linh hồn hướng về Thiên Chúa.[5] Ở tầng nghĩa này, Dante được khắc hoạ dựa trên thần học và triết học Thiên Chúa giáo thời trung cổ, nổi bật trong đó là Triết học Thomas và Summa Theologica của Thomas Aquinas.[6] Do đó, Thần khúc cũng được gọi là “phiên bản theo chương hồi của Summa” (“”the Summa in verse””).[7]
Tác phẩm ban đầu chỉ được đặt tên đơn giản là Comedìa, và từ Divina được thêm vào bởi Giovanni Boccaccio. Bản in đầu tiên được thêm từ divina vào tiêu đề là bản của triết gia chủ nghĩa nhân văn Phục hưng người Veneto Lodovico Dolce,[8], được xuất bản vào năm 1555 bởi Gabriele Giolito de’ Ferrari.
Bạn đang đọc: Thần khúc – Wikipedia tiếng Việt
Tóm tắt nội dung[sửa|sửa mã nguồn]
Thần khúc (1861–1868); khi Dante bị lạc tại Khổ 1 của phần Hỏa ngục.Tranh khắc gỗ của Gustave Doré miêu tả một cảnh trong vở ( 1861 – 1868 ) ; khi Dante bị lạc tại Khổ 1 của phần
Thần khúc gồm 100 khổ thơ với 14.226 câu thơ, được chia làm ba phần (tiếng Ý: cantiche) — Inferno (tức Hỏa ngục, hay Địa ngục), Purgatory (tức Luyện ngục), và Paradiso (Thiên đường) — mỗi phần gồm 33 khổ thơ (tiếng Ý: canti). Một khổ thơ đầu có vai trò giới thiệu toàn bộ bài thơ, và thường không được coi là thuộc về Phần 1, nâng tổng số lên 100 khổ thơ. Tuy nhiên, người ta thường chấp nhận rằng hai canti đầu tiên của sử thi có vai trò là đoạn mở đầu đơn nhất cho toàn bộ sử thi, và rằng hai canti mở đầu của mỗi cantica phục vụ như đoạn mở đầu của mỗi cụm ba cantica.[9][10][11]
Con số 3 có vai trò quan trọng trong bài thơ này, được thể hiện bằng độ dài của mỗi cantica. Thêm vào đó, cách gieo vần được sử dụng, terza rima, gồm những câu thơ hendecasyllabic (câu thơ có mười một âm tiết), với các dòng được sáng tác theo từng đoạn thơ ba câu (tercet) theo phương thức gieo vần aba, bcb, cdc, ded…
Bài thơ được viết theo ngôi thứ nhất: tôi, kể lại cuộc du hành của Dante qua ba thế giới bên kia, diễn ra tại thời điểm Ba ngày lễ Phục sinh thiêng liêng mùa xuân năm 1300. Nhà thơ La Mã Virgil dẫn ông đi qua Hỏa Ngục và Luyện Ngục; trong khi nàng Beatrice, người phụ nữ mà Dante coi là lý tưởng, dẫn ông qua Thiên đường. Beatrice là người phụ nữ thành Florence, người mà ông biết đến từ thời thơ ấu, và mang lòng ái mộ, theo hình mẫu tình yêu thuần khiết thời thượng truyền thống, được tô điểm trong tác phẩm La Vita Nuova của ông.
Cấu trúc của ba cantica tuần theo một quy mô Thần Số học phổ cập với 9 cộng 1, cho tổng số là 10 : 9 tầng vòm ( circle ) Hoả ngục, tiếp nối bởi Lucifer nằm ở tầng dưới cùng ; 9 tầng ( ring ) của đỉnh Luyện ngục, tiếp nối bởi Vườn Địa đàng nằm trên đỉnh núi ; và 9 tầng ( celestial body toàn thân ) của Thiên đàng, tiếp nối bởi Thiên giới tiềm ẩn những tinh hoa của Thiên Chúa. Trong mỗi nhóm 9, có 7 yếu tố tương ứng với một phẩm chất đạo đức đơn cử, chia thành ba tiểu thể loại, trong khi 2 yếu tố khác đặc trưng hơn được thêm vào thành chín. Ví dụ, trong Bảy tội lỗi chết người của Giáo hội Công giáo được làm sạch trong Luyện ngục có sự tham gia của những cõi đặc biệt quan trọng cho những kẻ Sám hối Muộn màng ( the Late-Repentant ) và những kẻ bị vạ tuyên thông bởi nhà thời thánh. Bẩy tội lỗi cốt lõi trong Luyện ngục tương ứng với một phẩm chất đạo đức của sự lầm lạc về tình thương, chia thành ba nhóm tương ứng với tình thương cuồng si ( Dâm dục, Tham ăn, Tham lam ), tình thương thiếu thốn ( Biếng nhác ), và tình thương có ác tâm ( Thù hằn, Đố kỵ, Kiêu ngạo ) .Trong cuộc tranh giành ảnh hưởng tác động chính trị tai miền Bắc Italy giữa hai nhà Guelph và Ghibelline khi đó, Dante thuộc về phe Guelph, ủng hộ Giáo hoàng, đối lại với Hoàng đế Đế quốc La Mã thần thánh. Nhà Guelph thành Florence phân tách thành những phe phái chống đối nhau vào khoảng chừng năm 1300 : phe Guelph Trắng, chống lại quyền lực tối cao thế tục của Giáo hoàng Boniface VIII, muốn duy trì nền độc lập xứ Florence, trong khi phe Guelph Đen, ủng hộ Giáo hoàng quản lý Florence. Dante thuộc về phe Guelph trắng, bị Huân tước – Thị trưởng Cante de ‘ Gabrielli di Gubbio bắt đi đày biệt xứ năm 1302, sau khi quân đội của Charles de Valois tiến vào thành phố do được Giáo hoàng Boniface cầu viện và vì vốn là liên minh với phe Đen. Giáo hoàng công bố nếu ông quay trở lại thành phố ông sẽ bị thiêu sống trên giàn hỏa. Cuộc lưu đày lê dài đến hết đời Dante, ghi dấu thấy tác động ảnh hưởng của nó lên rất nhiều phần của vở kịch : từ lời tiên đoán về sự lưu đày Dante, cho đến nhãn quan chính trị của ông, và sự đọa đày vĩnh viễn trong âm ti những quân địch với ông .
Từ cuối cùng của mỗi ba cantica là stelle (“những ngôi sao”).
Phần thứ nhất : Inferno ( Hỏa ngục )[sửa|sửa mã nguồn]
Hỏa ngụcTranh khắc gỗ của Gustave Doré Charon, người lái đò lịch sử một thời, chuyên chở linh hồn sang quốc tế bên kia, Khổ 3 ,
Bản trường ca bắt đầu vào đêm trước ngày lễ Thứ sáu tốt lành, 8 tháng 4 năm 1300, khi đó ông đã 35 tuổi, được nửa cuộc đời theo đức tin (Thánh ca 90:10), bị lạc trong một khu rừng tăm tối (có lẽ mang ý nghĩa ẩn dụ về toan tính tự vẫn), bị ba con mãnh thú tấn công: một con sư tử, một con báo, và một con sói cái — tượng trưng cho sự cám dỗ vào vòng tội lỗi). Ông hoảng sợ, nhưng không chạy trốn được, và cũng không tìm được một “con đường đúng đắn” (nguyên tác diritta via) – cũng có thể dịch là “con đường chính đáng” – về phía sự cứu rỗi (biểu trưng bởi hình tượng mặt trời phía sau ngọn núi). Ý thức được là ông đang tự đánh mất đi bản thân mình, và ông đang rơi vào “một nơi sâu thẳm” (nguyên tác basso loco), nơi mặt trời cũng câm lặng (‘l sol tace), Dante may mắn được nhà thơ cổ La Mã Virgil, do nàng Beatrice từ Thiên đường phái xuống, cứu thoát, và hai người bắt đầu cuộc hành trình về thế giới bên kia. Tại Hỏa ngục, mỗi tội nghiệt phải chịu sự trừng trị tương ứng thích đáng, ví người bói toán phải đi ngược, bằng đầu họ, khiến họ không thể nhìn thấy gì ở phía trước, như họ đã làm trong suốt cuộc đời mình.
Dante bước qua cổng Địa ngục, trên đó có chạm hàng chữ, mà dòng thứ chín, cũng là dòng cuối cùng là “Lasciate ogne speranza, voi ch’intrate“, hay “Đừng hy vọng gì nữa, một khi ngươi đã bước chân vào đây”[12] Trước khi bước qua cửa Địa ngục, Dante và người dẫn đường của ông nhìn thấy những người Cơ hội, những người trong suốt cuộc đời mình không làm việc gì tốt, nhưng cũng không làm gì xấu (trong số đó, Dante nhận ra hoặc giáo hoàng Celestine V hay Pilate; khổ thơ không cho biết rõ). Lẫn vào với họ là những kẻ bị ruồng bỏ, là những thiên thần không tham gia vào Cuộc nổi loạn của các thiên thần. Những linh hồn này không ở trong, cũng không ở ngoài Địa ngục, họ phải ngụ tại bờ sông Acheron là con sông mà các linh hồn phải vượt qua trước khi tiến vào Địa ngục, chịu trừng phạt bằng việc phải đuổi theo một lá cờ, trong khi bản thân họ bị ong bắp cày đuổi theo đốt, cùng với giòi bọ và các loại côn trùng khác hút máu mủ, hình ảnh này tượng trưng cho sự châm đốt lương tâm và ghê tởm tội lỗi.
Tiếp đó Dante và Virgil dừng chân tại bên bờ sông Acheron, là nơi họ phải vượt sông trước khi tiến vào Địa ngục. Người lái đò là nhân vật huyền thoại Charon; ông ta không muốn chở Dante qua sông, vì Dante vẫn là người dương thế, nhưng nhà thơ Virgil buộc Charon phải đưa họ qua sông, bằng câu nói nổi tiếng Vuolsi così colà ove si puote (dựa vào thực tế là Dante đang thực hiện cuộc du hành trên vùng đất thiêng). Cuộc vượt sông không được kể lại, vì Dante bị ngất, và chỉ tỉnh lại khi họ đã cập bờ bên kia.
Các tầng âm ti[sửa|sửa mã nguồn]
Virgil dắt Dante qua chín tầng Địa ngục, là những vòm ngục đồng tâm, tượng trưng cho sự ngày càng tăng của tội lỗi và sự đồi bại, với đỉnh điểm là TT của Trái Đất, nơi mà quỷ Satan phải chịu xiềng xích. Tại mỗi tầng, những kẻ phạm tội bị trừng phạt bằng một hình thức tương ứng với tội lỗi của họ : mỗi người phải chịu đau khổ vì tội lỗi lớn nhất của mình. Những người phạm tội nhưng hối cải, cầu nguyện xin tha thứ trước khi chết sẽ được vào Luyện ngục – nơi họ lao công để chuộc tội của mình – nhưng không phải xuống Địa ngục. Những người phải xuống Địa ngục là những người tìm cách biện bác cho tội lỗi của mình và không chịu hối cải. Hơn thế nữa, những người ở Địa ngục vẫn có ý thức về quá khứ và tương lai, nhưng không phân biệt được hiện tại. Trong ý nghĩ của Dante, đó là sự đùa cợt tai ác với họ, vì đến thời gian của Ngày phán xét ở đầu cuối, tức ngày tận thế ; những người ở Địa ngục cũng sẽ không hề hay biết .Nhà thơ đã gặp nhiều nhân vật cổ kim khét tiếng dưới Hỏa ngục, từ những vị Giáo hoàng can tội đánh cắp đồ lễ đến những kẻ tham nhũng ; những cha cố, tu sĩ dâm ô, hư hỏng ; những quan chức địa phương trụy lạc v.v. Có cả Điđông, Paris của Troia, Helen của Troia, Ulysses từ thời Hy Lạp cổ đại đến đôi trai gái, Paolo Malatesta và Francesca da Rimini, phạm tội tư thông bị giết ở Ý năm 1289. Tất cả, tùy mức độ nặng nhẹ của những tội mà họ đã phạm phải trên dương thế, đều phải chịu cực hình rất ghê sợ .Chín tầng âm ti gồm có :
Tầng một – Limbo ( U Minh )[sửa|sửa mã nguồn]
Tranh khắc của Gustave Doré Khổ 5, dòng 4 : vua Minos phán xử những linh hồn .Ở đây có những người chưa được rửa tội và những người vô thần nhưng có đức hạnh, tức những người không phạm tội lỗi gì, nhưng không nhìn nhận Jesus là chúa của mình. Họ tuy không bị đọa đày, nhưng cũng không được lên Thiên đường, vì không được gần Chúa trời, không có kỳ vọng được cứu rỗi, tầng âm ti này như vậy có nhiều điểm chung với Cánh đồng Elysium trong truyền thuyết thần thoại Hy Lạp. Nếu không được rửa tội, ( ” cánh cửa của đức tin, ” Canto IV, l. 36 ), họ thiếu đi kỳ vọng vào quyền lực tối cao thần thánh của Chúa, là những gì vượt quá lý trí và tâm thức mà họ hoàn toàn có thể gật đầu và hiểu được. Ở đây cũng có những cánh đồng xanh tốt và một tòa thành tháp, nơi ở của những bậc hiền triết cổ đại, tức là cả Virgil, cũng như những nhà triết học Hồi giáo như Averroes và Avicenna. Tại thành tháp này, Dante gặp những nhà thơ vĩ đại Homer, Horace, Ovid, Marcus Annaeus Lucanus những nhà triết học Socrates và Aristotle. Rất mê hoặc là ông cũng gặp cả Saladin tại đây ( Canto IV ). Ngụ ý của Dante là tổng thể những người vô thần, nhưng có đức hạnh đều tề tựu tại đây, mặc dầu về sau, ông gặp hai người như vậy tại Thiên đường và ( Cato xứ Utica ) tại Luyện ngục .Bên ngoài tầng âm ti thứ nhất, tổng thể những người có tội phải bị xét xử bởi vua Minos, người phán quyết mỗi linh hồn xuống một tầng âm ti sâu hơn bằng cách cuộn đuôi của mình bằng số lần tương ứng. Các tầng âm ti sâu hơn được cấu trúc dựa theo ý niệm của Aristote về đức hạnh và sự đồi bại, nên hoàn toàn có thể chia ra làm tội không kiềm chế dục vọng, đấm đá bạo lực và lừa gạt ( với nhiều nhà chú giải, được bộc lộ bằng hình ảnh báo, sư tử và sói cái [ 13 ] ). Tội không kiềm chế dục vọng – yếu ớt trong việc trấn áp ham muốn và yên cầu tự nhiên – là tội nhẹ nhất .
Tầng hai – Lust ( Nhục Dục )[sửa|sửa mã nguồn]
Tầng thứ hai của Địa Ngục, đây là ngục phạt thứ nhất của Địa Ngục. Nơi đây giam giữ những linh hồn khi còn sống đã bị chi phối bởi dục vọng làm ảnh hưởng đến tính minh mẫn của lý trí. Họ là “những kẻ đã phạm tội xác thịt” và họ là những kẻ đầu tiên bị trừng phạt trong Địa Ngục. Hình phạt của họ, theo như Dante miêu tả, là luôn phải bị thổi cuốn bay đi liên tục bởi những cơn cuồng phong vĩnh hằng, chúng tượng trưng cho sự ham muốn mất kiểm soát đã lôi kéo họ rời khỏi con đường ngay thẳng. Ở đây Dante đã gặp những người nổi tiếng trong truyền thuyết như công chúa Helen, tướng Paris của thành Troy, Achilles, nữ hoàng Cleopatra hay hiệp sĩ Lancelot, công chúa Guinevere trong truyền thuyết về các Hiệp sĩ Bàn Tròn của vua Arthur,….
Tầng ba – Gluttony (Phàm Ăn)
[sửa|sửa mã nguồn]
Chó ngao ba đầu Cerberus canh giữ những kẻ phàm ăn tục uống, buộc họ phải nằm trên một đống bùn ghê tởm tạo bởi những trận mưa lạnh buốt, tuyết đen nhơ bẩn và mưa đá. Đây là hình tượng của những thứ rác rưởi mà những kẻ phàm ăn tục uống tạo ra khi họ còn sống, làm nô lệ cho thức ăn và cái dạ dày của mình. Cũng tại đây, Dante đàm thoại với một người xứ Florentine đương thời gọi là Ciacco ( ” con lợn ” — có lẽ rằng là biệt danh ) về cuộc đấu đá diễn ra tại Florence và số phận của những nhân vật tiếng tăm xứ Florentine ( Khổ 6 ) .
Tầng bốn – Greed (Tham Lam)
[sửa|sửa mã nguồn]
Những người mà quan điểm của họ khi còn sống xô lệch so với chuẩn mực được cho phép, chỉ hướng về tiền tài và vật chất sẽ bị trừng phạt ở đây. Họ gồm có 2 nhóm người : những người tham lam và hà tiện thích tích trữ gia tài và những người tiêu xài gia tài một cách hoang phí. 2 nhóm trên đều được quản lý bởi 1 nhân vật được Dante đặt tên là Pluto, nhưng không nói rõ rằng đây là Pluto, vua âm ti hay là Plutus, thần của cải trong Hy Lạp, nhưng dù là ai đi nữa thì Virgil cũng bảo vệ Dante khỏi nhân vật này. 2 nhóm người trên đều bị phạt bằng hình phạt phải đẩy những khối nặng như vũ khí đâm vào nhau như khi đang đấu ngựa, với Dante miêu tả lại rằng : ” Tôi thấy họ rất đông xung quanh tôi, tiếng rên của họ rất to trong khi phải đẩy những khối nặng. Họ đâm sầm vào nhau, và khi đó, họ quay lại và đẩy ngược những khối nặng về lại chỗ cũ, trong khi rên lên : Vì sao tôi đã hà tiện ? Vì sao tôi đã hoang phí ? ” .
Tầng năm – Wrath (Thịnh Nộ)
[sửa|sửa mã nguồn]
Trong làn nước lầy lội như đầm lầy của con sông Styx, những linh hồn khó chịu đánh nhau trên mặt nước, những kẻ rầu rĩ và uể oải phải nằm xuống dưới dòng nước đen, nơi mà họ không khi nào tìm thấy niềm hạnh phúc trong Chúa, những người còn lại hay trong chính bản thân thiên hà. Phlegyas miễn cưỡng đưa Dante và Virgil qua sông trên chiếc thuyền nhỏ của mình. Các phần phía dưới của âm ti nằm trong những bức tường của thành phố Dis, một thành phố nằm ở TT đầm lầy. Bị trừng phạt ở phía trong Dis là những phạm nhân được cho là ” trọn vẹn có khá đầy đủ ý thức và chủ ý phạm tội “. Các bức tường của thành phố được canh gác bởi những thiên thần sa ngã, và Virgil không hề thuyết phục họ Open để cho ông và Dante vào. Nhưng 1 thiên thần được phái xuống từ Thiên Đường đã đến để dẫn những ông qua ải bảo đảm an toàn, và thiên thần đã bắt chúng Open thành cũng như quở trách tổng thể những ai chống đối Dante .
Tầng sáu – Heresy ( Dị Giáo )[sửa|sửa mã nguồn]
Đây là nơi trừng phạt những người Viral và tin theo dị giáo, ví dụ như niềm tin ” Linh hồn sẽ chết cùng với thể xác ” của những người tin theo thuyết Epicurus. Họ sẽ bị chôn trong những nấm mồ cháy rực lửa. Tiếp tục cuộc hành trình dài, cả hai dừng lại trước khi bước xuống những bậc thềm dẫn xuống tầng thứ 7 bốc mùi hôi thối, với Virgil lý giải về nguồn gốc của những tầng đáy Địa Ngục : đây là những nơi mà những tội kịch liệt và hiểm độc nhất sẽ bị trừng trị, và để ví dụ, ông đã nói chỉ có 2 nguồn sinh của cải hợp pháp duy nhất, đó là từ tài nguyên của vạn vật thiên nhiên và hoạt động giải trí con người, và cho nên vì thế cho vay mượn nặng lãi là 1 tội do là việc làm giàu không thuộc 2 nguồn trên, và do đó sẽ bị trừng phạt ở tầng tiếp theo .
Tầng bảy – Violence ( Bạo Lực )[sửa|sửa mã nguồn]
Tầng thứ bảy Địa Ngục giam giữ những kẻ đấm đá bạo lực, lối vào của nó được canh giữ bởi nhân ngưu Minotaur và nó được chia thành 3 vòng : – Vòng ngoài cùng : Giam giữ những người đã cưỡng bức người khác và gia tài. Họ sẽ phải bị nhúng chìm vào Phlegethon, 1 dòng sông của máu đun sôi và lửa, đến 1 độ sâu tương ứng với tội của họ. Ở trên bờ sông có những con nhân mã, do Chiron và Pholus chỉ huy, liên tục tuần tra ven sông và bắn tên vào những ai cố ngoi lên cao hơn mức nước lao lý. Nhân mã Nessus là người đã dẫn đường Dante và Virgil đi ven theo dòng sông và lội qua đoạn nông nhất của dòng sông. – Vòng ở giữa : Giam giữ những người đã tự tử và người hoang phí tiền của. Những người đã tự tử, hay đã đấm đá bạo lực với bản thân, sẽ bị trừng phạt bằng cách bị biến thành những bụi cây xương xẩu, và trở thành thức ăn thương mến của những điểu nhân Harpy. Dante cũng nói thêm rằng những người đã tự tử cũng sẽ không được hồi sinh thân xác vào Ngày Phán Xét, vì họ đã khước từ thân xác của họ qua việc tự tử, và do đó họ sẽ luôn mang hình hài của 1 bụi cây với thân xác gốc của họ treo lủng lẳng trên những cành cây. Những dân cư còn lại của nơi này đó là những người hoang phí của cải, những người đã tự tàn phá nguồn nuôi sự sống trần gian của họ. Họ vĩnh viễn phải bị săn đuổi và đánh đập bởi những con chó hung tợn. – Vòng trong cùng : Là nơi giam giữ những người đã lăng mạ Thiên Chúa và những ai đã đi trái tự nhiên ( người đồng tính, và như đã lý giải ở trên, người cho vay nặng lãi ). Tất cả đều bị giam trong 1 sa mạc đầy cát nóng rực cháy với mưa lửa đổ tù trời xuống. Kẻ lăng mạ phải nằm, kẻ cho vay nặng lãi phải ngồi và những người đồng tính phải long dong trên cát thành những nhóm .
Tầng tám – Fraud ( Gian Trá )[sửa|sửa mã nguồn]
Tầng thứ tám và thứ chín của Địa Ngục trừng phạt những tội tương quan đến sự giả dối và phản bội có ý thức, và chỉ hoàn toàn có thể tiếp cận được bằng cách trượt xuống 1 vách đá rộng từ trên sống lưng của Geryon, 1 quái vật có cánh thường được diễn đạt là có 3 đầu, 1 của người, 1 của thú và 1 của bò sát. Những người giả dối – những ai trọn vẹn có nhận thức về điều ác và cố ý phạm tội – đều được giam trong 1 nhà ngục có tên là Malebolge, nó được chia thành 10 Bolgie, hay những rãnh đá, với những cây cầu trải dài rộng khắp những rãnh. —- Bolgia 1 : Là nơi giam giữ những người mai mối bất chính và những người khiêu dâm. Họ phải xếp thành những hàng và bước đều bước trong khi bị những con quỷ quất roi. Cũng như khi còn sống họ đã dùng tình cảm để cám dỗ sai khiến người khác, họ giờ đây cũng sẽ bị sai khiến bước đi theo sự hướng dẫn của những con quỷ cầm roi. —- Bolgia 2 : Là nơi giam giữ những người chuyên nịnh bợ. Họ bị trừng phạt bằng cách bị chôn trong những đống phân người, tượng trưng cho những lời nói nịnh bợ mà họ nói ra. —- Bolgia 3 : Là nơi giam giữ những người buôn thần bán thánh. Họ bị trừng phạt bằng cách bị đặt chổng ngược nguồn vào những lỗ trong đá, với lửa thiêu cháy bàn chân của họ. —- Bolgia 4 : Pháp sư, phù thuỷ, những nhà chiêm tinh và thầy bói đều bị giam giữ ở đây. Họ bị trừng phạt bằng cách đều bị vặn ngược đầu lại sao cho họ phải bước đi ngược lại và thứ duy nhất họ hoàn toàn có thể thấy đó là quá khứ phía sau, bởi lẽ khi còn sống họ đã phạm tội cố ý thử nhìn trước tương lai. —- Bolgia 5 : Nơi giam giữ những nhà chính trị gia mục nát. Họ bị nhấn chìm vào những chiếc hồ lửa sôi sục đầy hắc ín. Rãnh đá này được canh gác bởi những Malebranche ( móng vuốt tội lỗi ), 1 lũ quỷ với những trò châm biếm đầy hung tàn, với thủ lĩnh của chúng là Malacoda. Hắn hứa sẽ hộ tống 2 nhà thơ đến cây cầu tới Bolgia 6 bảo đảm an toàn và cử ra 1 nhóm Malebranche để dẫn đường 2 nhà thơ, nhưng lời hứa của lũ quỷ hoá ra lại có số lượng giới hạn, và 2 nhà thơ bị buộc phải liên tục bằng cách tự trườn xuống vách đá chia cắt Rãnh 5 và 6. —- Bolgia 6 : Giam giữ những kẻ mang đạo đức giả. Hình phạt của họ là phải long dong phêu bạt trong khi phải mang những chiếc áo choàng bằng chì, tượng trưng cho sự giả dối ẩn dưới lớp hình thức bên ngoài, sự giả dối mà sức nặng của nó đã khiến họ hờ hững trước những hoạt động giải trí tâm linh. —- Bolgia 7 : Nơi trừng phạt tội trộm cắp, và được canh giữ bởi Cacus, quái vật có một con rồng phun lửa đậu trên vai và những con rắn phủ đầy sống lưng. Những tên trộm sẽ bị săn đuổi và cắn bởi những con rắn và thằn lằn, nhưng đó mới chỉ là khởi đầu của hình phạt thật sự của họ. Cũng như họ đã ăn trộm nguồn sống của người khác khi còn sống, danh tính của chính bản thân họ trở thành thứ sẽ bị đánh cắp ở đây, khi những vết cắn sẽ khiến họ trải qua những sự đổi khác đau đớn, ví dụ như Vanni Fucci bị cháy thành than, hay Agnello bị biến thành một con thằn lằn 6 chân, …. —- Bolgia 8 : Là nơi giam giữ những cố vấn gian dối hay những người đưa ra những lời khuyên giả dối. Họ không phải là người đưa ra những lời khuyên sai lầm, nhưng là những người đã tận dụng chức vụ khuyên người khác cùng phạm tội giả dối. Họ bị trừng phạt bằng cách trở nên những ngọn đuốc sống khi liên tục bị thiêu cháy bởi lửa Địa Ngục. —- Bolgia 9 : Ở rãnh đá thứ 9 sống sót một con quỷ cầm gươm, kẻ sẽ vung gươm chém mạnh vào những người gieo rắc sự không tương đồng, những phạm nhân nơi đây. Cũng như khi họ còn sống đã gieo rắc sự không tương đồng chia rẽ đoàn kết, con quỷ sẽ chém nát thân xác họ ra, và cứ thế họ xếp hàng đi thành 1 vòng tròn để lành vết thương, chỉ để cho con quỷ chém nát lần nữa. —- Bolgia 10 : Là nơi giam giữ những người giả dối còn lại không thuộc vào 9 Rãnh trên. Họ gồm có nhiều loại, ví dụ như những nhà giả kim, những người thất hứa, mạo danh hay buôn tiền giả, …. Cũng như khi còn sống họ là dịch bệnh cho xã hội, ở đây họ bị trừng phạt bằng cách liên tục mắc nhiều loại bệnh khác nhau .
Tầng chín – Traitors ( Phản Bội )[sửa|sửa mã nguồn]
Những kẻ phản bội được phân biệt với giả dối thường thì bằng việc hành vi của họ có tương quan đến phản bội 1 mối quan hệ đặc biệt quan trọng nào đó. Ở đây sống sót 4 khu vực tương ứng với mức độ nghiêm trọng của phản bội. Ngược với hình ảnh rực lửa của Địa Ngục thì những kẻ phản bội sẽ bị đóng băng dưới 1 chiếc hồ băng giá có tên là Cocytus, với mỗi nhóm sẽ bị đóng băng xuống 1 độ sâu nhất định. —- Round 1 : Được đặt tên là Caina, theo tên của Cain, người đã giết chết em mình. Kẻ phản bội máu mủ nơi đây sẽ bị ngừng hoạt động đến cằm. —- Round 2 : Được đặt tên Antenora, theo tên của Antenor thành Troy, người được tin rằng đã phản bội thành phố của mình khi liên minh với người Hy Lạp. Kẻ phản bội hội đồng đều được tìm thấy ở đây, và có chung hình phạt với nhóm ở Caina. —- Round 3 : Được đặt tên Ptolomaea, theo tên của Ptolemaios, con trai của Abubus, người đã mời Simon Maccabaeus và những người con trai của ông đến dự tiệc và giết họ. Kẻ phản bội khách của họ đều bị trừng phạt ở đây, khi họ phải nằm ngửa trên băng và bị đóng băng hết trừ mặt của họ ra. Lý do họ bị trừng phạt nặng hơn 2 nhóm trên, đó là vì mối quan hệ với khách là 1 mối quan hệ trọn vẹn tự nguyện. —- Round 4 : Được đặt tên Judecca, theo tên của Judas Iscariot, kẻ phản bội Jesus. Nơi đây giam giữ những kẻ phản bội với lãnh chúa và ân nhân của họ. Phạm nhân hoàn toàn bị ngừng hoạt động cứng, vặn vẹo biến dạng với đủ mọi mẫu mã. Ở TT của khu vực này, cũng như là TT của Địa Ngục, là phạm nhân đã bị phán quyết phạm tội hệ trọng và tột cùng nhất, tội phản bội lại Thiên Chúa tối cao, đó chính là Satan. Satan được miêu tả là một con quái vật khổng lồ và hung tợn với 3 mặt, 1 đỏ, 1 đen và 1 vàng nhạt. Satan bị chôn vùi sâu trong băng, khóc thút thít qua sáu con mắt của nó, và đập cánh cố thoát khỏi nhà ngục, nhưng cánh của hắn càng đập thì lượng băng trong hồ càng dày hơn. Mỗi cái miệng trên ba cái mặt của nó đều đang gặm nhai 1 kẻ phản bội nổi tiếng trong thần thoại cổ xưa : Brutus và Cassius ở 2 miệng 2 bên, còn miệng ở giữa là dành cho Judas Iscariot. Hắn phải chịu hình phạt nặng hơn 2 người còn lại : hắn bị Satan gặm đầu so với 2 người kia là chân, và sống lưng của hắn vĩnh viễn bị móng vuốt của Satan lột da .Hai nhà thơ trốn thoát khỏi Địa Ngục bằng cách leo xuống từ lông của Satan. Họ đi qua TT của Trái Đất và đến Luyện Ngục ( Purgatorio ) ngay vào thời gian bình minh của Chúa Nhật Phục Sinh …..
Phần thứ hai : Purgatorio ( Luyện ngục )[sửa|sửa mã nguồn]
Là tên một ngọn núi nằm ở cực Nam của Trái Đất có bảy tầng, tượng trưng cho bảy trọng tội theo ý niệm của Cơ Đốc giáo. Ở đây biểu lộ một không khí trầm lặng trong sự suy tư sám hối chứ không kinh khủng, náo động như ở Địa ngục : những kẻ kiêu căng phải vác một khối vật phẩm nặng trên vai khiến mặt cúi gằm xuống ; còn bọn có tính xấu ghen tị, thèm khát thì mắt nhằm mục đích nghiền không trông thấy gì ; lũ lười biếng cứ phải luôn chân đi đi lại lại, nói chung là những gì ngược với bản tính của chúng trước kia. Trong một cuộc trao đổi trò chuyện, Dante đã nguyền rủa ” nước Ý nô lệ, nơi trú ngụ của những đau thương, không còn là bà chúa của những dân tộc bản địa mà là một nơi xấu xa “. Sau khi cầu khẩn Thiên đường, Dante ngủ say. Khi tỉnh dậy nhà thơ thấy mình cùng với Virgil đứng trước lối đi vào trong Purgatorio. Hai nhà thơ lần lượt leo qua bảy tầng ở đây. Linh hồn ở đây còn phải chịu hình phạt, tuy nhiên đã có được niềm kỳ vọng. Thêm nhà thơ La Mã Statius đến với Virgil và Dante. Ba nhà thơ sát cánh lên đỉnh điểm của ngọn núi, đó chính là Thiên đường với rừng cây xinh xắn, suối nước mát trong, hoa thơm cỏ lạ. Dante say sưa ngắm cảnh những thiên thần hiện hình. Cuối cùng Beatrice từ Thiên đường xuống trong ánh hào quang rực rỡ tỏa nắng và hoa thơm ngào ngạt, đón Dante. Còn Virgil thì biến mất vì ông là người dị giáo .
Phần thứ ba : Paradiso ( Thiên đàng )[sửa|sửa mã nguồn]
Thiên đường, Khổ 28; Dante và Beatrice thấy Thượng đế hiển hiện như một quầng sáng chói lọi, bao quanh bởi các thiên thần.Tranh khắc gỗ của Gustave Doré, Khổ 28 ; Dante và Beatrice thấy Thượng đế hiển hiện như một quầng sáng chói lọi, bao quanh bởi những thiên thần .
Thiên đường gồm chín tầng, mỗi tầng dành cho một loại người đã được Thượng đế tuyển chọn. Gặp Dante, Beatrice nói cho Dante biết muốn cứu vớt linh hồn Dante, nàng phải đưa Dante đi thăm và thấy tận mắt những kẻ phạm tội. Nàng trách chàng đã phạm nhiều lỗi lầm từ khi nàng qua đời và Dante thú nhận tội lỗi của mình. Matenda đem tắm cho Dante trong con sông Lete để cho chàng quên hết mọi việc. Beatrice lần lượt dẫn Dante qua chín tầng của Thiên đường. Trong khi đi, hai người trao đổi, bàn luận với nhau về những vấn đề thần học và triết học. Họ gặp các vị anh hùng, những người tử vì đạo, các vị tiến sĩ thần học của Giáo hội v.v. Thiên đường cũng như Địa ngục chứa đựng rất nhiều chi tiết ám dụ về tình hình chính trị đương thời. Một chiếc thang vàng đưa Dante lên bầu trời đầy sao. Nhà thơ ngây ngất chiêm ngưỡng chúa Giêsu và Đức mẹ đồng trinh. Beatrice trở về vị trí của nàng, còn Dante cảm thấy lâng lâng bay bổng trong tình yêu của Thượng đế.
Về mặt cấu trúc, trong khi Hỏa ngục và Luyện ngục được cấu trúc xoay quanh phân loại tội lỗi, thì Thiên đường dựa trên bốn đức hạnh chính theo ý niệm Thiên chúa giáo ( Thận trọng, Công bằng, Kiềm chế, Can đảm ) và ba đức hạnh theo ý niệm thần học ( Đức tin, Hy vọng và Tình yêu ) .
Ý nghĩa và tác động ảnh hưởng[sửa|sửa mã nguồn]
Thần khúc là một tác phẩm được trao một sứ mạng lịch sử đặc biệt: nó là sự tổng hợp những kiến thức triết học và nghệ thuật của văn hóa Trung cổ, đồng thời nó cũng là cầu nối liền với văn hóa thời đại Phục hưng. Dấu ấn Trung cổ trong tác phẩm rất rõ nét, từ ý thức, niềm tin tôn giáo, quan điểm triết học đến cách thể hiện tượng trưng, ngụ ý, ẩn ý (số 3 tượng trưng cho Chúa trời ở 3 ngôi “tam vị nhất thể”, số 9 là tuổi của Dante và Beatrice khi gặp nhau lần đầu, ba con thú tượng trưng cho ba tính xấu: ghen tị-kiêu ngạo-keo kiệt). Tính chất Phục hưng trong tác phẩm cũng khá nổi bật, đó là thái độ khẳng định và tôn vinh cuộc sống với những hoan lạc trần thế, niềm khát khao hiểu biết thế giới song hành với những ước mơ cuộc sống hạnh phúc, trong sạch, đẹp đẽ hiện hữu ở thế giới thực tại này chứ không phải là ở thế giới bên kia. Bằng nghệ thuật ngôn từ điêu luyện của tác giả thể hiện qua những câu thơ ngân nga như lời ca điệu nhạc, kết hợp với những yếu tố mới mẻ trong nội dung so với thời đại khiến tác phẩm được các nhà nghiên cứu sau này đánh giá cao, được coi như dấu hiệu báo trước cho sự xuất hiện của một nền văn học lớn thời đại Phục hưng sắp ra đời.
Tuy nhiên, tác phẩm này không phải luôn được coi trọng. Sau một thời gian dài được xem là một kiệt tác nghệ thuật trong suốt mấy thế kỷ [14], tác phẩm rơi vào quên lãng trong thời đại Kỷ nguyên Ánh sáng, chỉ trừ một vài trường hợp đặc biệt như khi Vittorio Alfieri và Antoine de Rivarol dịch nó sang tiếng Pháp, và khi Giambattista Vico, trong các tác phẩm Scienza nuova và Giudizio su Dante, tuyên phong Dante, mà sau này người ta gọi là sự ca ngợi lãng mạn nhất, đặt ông ngang hàng với nhà thơ Homer vĩ đại[15]. Bản Thần kịch được “tái phát hiện” bởi họa sĩ, và là cây bút theo chủ nghĩa lãng mạn William Blake – người vẽ minh họa cho một số đoạn của bản trường ca. Một số tác giả như T. S. Eliot, Ezra Pound, Samuel Beckett, và James Joyce cũng lấy nguồn cảm hứng từ tác phẩm này. Nhà thơ Henry Wadsworth Longfellow là người Mỹ đầu tiên,[16] cùng với những nhà thơ hiện đại khác, có thể kể đến Seamus Heaney,[17] Robert Pinsky, John Ciardi, và W. S. Merwin, cho ra đời một số đoạn dịch lại từ tác phẩm. Ở nước Nga, ngoài bản dịch một số đoạn tam khúc nổi tiếng của Pushkin, các tác phẩm về sau của Osip Mandelstam được cho là mang dấu ấn của sự “trầm tư day dứt” của vở nhạc kịch.[18]
- Thần khúc của Khương Việt Hà, trên 101 vẻ đẹp văn chương Việt Nam và thế giới, Nhà xuất bản Văn hóa thông tin, H. 2006.
- Thần khúc, phần Địa ngục, Nguyễn Văn Hoàn dịch, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, H. 2005.
